de expert

'Investeer in je gezondheid, juíst nu je het druk hebt'

Hoe komt het dat je ziek wordt als je na een periode van stress tot rust komt? En hoe kun je ervoor zorgen dat je ontspannen kunt genieten van je vrije tijd en niet alleen maar aan het bijkomen bent? Anne de Meulmeester (32) is voeding- & selfcarecoach en gespecialiseerd in gedrag en emoties. Zij geeft antwoord op deze vragen.

Wat gebeurt er in je lichaam als je stress hebt?

'Als je stress hebt, gaat je lichaam in de overlevingsstand. Het heeft op dat moment maar één doel: jou beschermen tegen de dreiging – in dit geval stress. Je lichaam maakt dan stresshormonen aan, waardoor je extra alert wordt en het gevoel hebt dat je ‘aan’ staat. Tegelijkertijd worden andere systemen in je lichaam tijdelijk onderdrukt, zoals je immuunsysteem en je spijsvertering. Je lichaam vindt jouw veiligheid op dat moment belangrijker dan ervoor zorgen dat je niet ziek wordt.

Maar stress heeft ook invloed op je brein: het kan niet meer tot rust komen. Als je eenmaal ‘aan’ staat, ben je minder goed in staat om helder na te denken. Onder spanning en stress zie je eigenlijk alleen maar wat er nodig is om door te gaan, te ‘overleven’ en goed voor patiënten en cliënten te blijven zorgen. Ondertussen verdwijnt jouw eigen welzijn steeds verder naar de achtergrond.'

Komt het door die ‘overlevingsstand’ dat je vaak ziek wordt als je eenmaal tot rust komt?

“Precies! Als je lichaam een paar weken – of nog langer – in die overlevingsstand staat en je immuunsysteem onderdrukt, wordt je weerstand lager en ben je vatbaarder voor virussen of bacteriën. Maar dat niet alleen: door stress gaan veel mensen ook slechter slapen en ongezonder eten. Terwijl je lichaam onder spanning meer vitamines en voedingsstoffen verbruikt dan normaal en dus juíst behoefte heeft aan goede voeding en ontspanning.”

Ontspanning zou een niet-onderhandelbaar onderdeel van je agenda moeten zijn

Wat kun je doen om te voorkomen dat je instort als de meeste werkdruk en spanning voorbij is, zoals straks na de coronacrisis?

'Het belangrijkste is om te beseffen dat je juist nu in jezelf mag en zou móeten investeren. Dat voelt vast tegenstrijdig, en dat is het misschien ook met de weinige mogelijkheden om gas terug te nemen. Maar het is wel hoe je een situatie met verhoogde werkdruk vol kunt houden. En om te voorkomen dat je vanaf deze enorme piek in een diep dal terechtkomt.

Tip van Anne

Ontspannen tijdens je werkdag

Begin en eindig je werkdag met een kort moment van rust. Ga even rustig zitten, doe eventueel je ogen dicht en haal een paar keer diep adem. Zo’n rustmoment maakt het makkelijker om die rust ook mee te nemen in je dag. Aan het einde van de dag, als je urenlang ‘aan’ hebt gestaan, neem je weer zo’n moment. Dat helpt om je lichaam alvast van de ‘aan-stand’ naar de ‘uit-stand’ te krijgen.

Om stress aan te pakken, is het vooral belangrijk om te weten hoe het zich bij jou uit. Want dat is voor iedereen anders. Hoe voel je het in je lichaam? Heb je buikpijn? Hoofdpijn? Last van je nek en schouders? Continu het gevoel dat je een knoop in je maag hebt? Heb je een kort lontje en raak je snel geïrriteerd of trek je je juist terug? En hoe is je eetgedrag? De voeding die je kiest, is een hele goede spiegel voor hoe het van binnen met je gaat. Als je lekker in je vel zit en je kalm en energiek voelt, zul je tachtig procent van de tijd kiezen voor voeding waarvan je veel energie krijgt. Maar ben je moe en gestresst? Dan kies je vaker ongezond voedsel.'

Wat is jouw belangrijkste tip om in je vrije tijd, maar ook op werkdagen te zorgen voor genoeg ontspanning?

'De grootste valkuil is om voordat je rustmoment begint, zoals je weekend, nog heel veel te gaan doen, of dat nu op je werk is of thuis. Veel mensen zien ontspanning als een beloning: ‘Ik heb zo hard gewerkt; nu mag ik even niks doen’. Dat kan ervoor zorgen dat je je vrije tijd nodig hebt om op adem te komen. Maar ik vind dat ontspanning een niet-onderhandelbaar onderdeel van je agenda zou moeten zijn. Natuurlijk weet ik dat dat met een drukke baan, een huishouden en een gezin makkelijker klinkt dan het is, maar ontspannen kan ook al in een paar minuten.

Luister jij naar je lichaam?

Lichamelijke klachten zijn vaak een teken van je lichaam dat je even rust moet nemen.

Lees meer

Begin en eindig je werkdag bijvoorbeeld met een kort moment van rust. Ga voordat je begint met werken even rustig zitten, doe eventueel je ogen dicht en haal een paar keer diep adem. Zo’n rustmoment maakt het makkelijker om die rust ook mee te nemen in je dag. Zeker in de zorg, waar dingen vaak anders lopen dan je verwacht en je veel ad hoc doet. Aan het einde van de dag, als je urenlang ‘aan’ hebt gestaan, neem je weer zo’n moment. Dat kan op je bureaustoel, maar ook in de auto of op de fiets. Diep ademhalen is voor je lichaam een teken dat het mag ontspannen, en helpt om je lichaam alvast van de ‘aan-stand’ naar de ‘uit-stand’ te krijgen. De ‘uit-stand’ is noodzakelijk voor je lichaam om uit te rusten en te herstellen, en voor je hoofd om prikkels te verwerken.'

Over Anne

Mindful Health

Anne werkte zes jaar als behandelaar en gedragsdeskundige in de gehandicaptenzorg en psychiatrie. Ze was veel moe en had vaak buik- en darmklachten. Toen ze zich ging verdiepen in voeding en ‘geen bewerkte zooi’ meer at, ging het fysiek al snel beter. Maar mentaal had ze het zwaar. Door een te hoge werkdruk en een volle social agenda liep ze zichzelf voorbij en kreeg een burn-out.

Achteraf was dat een keerpunt in haar leven; eindelijk nam ze de tijd om écht naar haar lichaam te luisteren. Na een opleiding tot orthomoleculair voedingsdeskundige helpt ze nu andere (jonge) vrouwen om hun fysieke en emotionele gezondheid in balans te brengen.