‘Als gepensioneerde moet ik wel mijn eigen feestje blijven aanslingeren’

Na 52 jaar werken, onder andere als leidinggevende, bereikte Joke haar pensioengerechtigde leeftijd en nam ze een sabbatical. Pensioen is één lange sabbatical, zou je denken, maar nietsdoen is niet aan Joke besteed. In haar laatste functie als kwaliteitscoach bij ouderenzorgorganisatie Laurens in Rotterdam, waarin ze collega’s hielp bewust te worden van hun eigen kracht, ontdekte ze wandelcoaching. Ze was van plan na haar sabbatical als wandelcoach verder te gaan. Maar het afgelopen jaar besefte Joke dat ze toch meer wil genieten van de vrijheid die het pensioen haar biedt. ‘Dat is het leuke aan deze periode in mijn leven: ik doe alles waar mijn hart van jubelt. En dat betekent ook nog meer genieten van mijn twee kleinkinderen.’

Of Joke zich vanaf het eerste moment op haar gemak voelde in deze nieuwe levensfase? Zeker niet: ‘De eerste periode voelde nog als vakantie, maar daarna besefte ik dat dit nu mijn leven is. Ik merkte al snel: ik moet wel mijn eigen feestje blijven aanslingeren. Vóór mijn pensioen werkte ik altijd 36 uur en had ik de hele dag aanspraak van collega’s. Maar nu moet ik zelf actie ondernemen als ik reuring wil.’

Werken met jong en oud betekent dynamiek

Joke en Annemijn leerden elkaar zeven jaar geleden kennen bij Laurens. In hun samenwerking was hun leeftijdsverschil geen obstakel. Integendeel zelfs: ze versterkten elkaar. Joke: ‘Een mix van jonge en oudere collega’s maakt de beste teams. Met Annemijn heb ik altijd fijn samengewerkt. Ik vind de dynamiek die jongere collega’s meebrengen heerlijk. Ze zijn veel bezig met ontwikkeling, gericht op groei. Daar geniet ik van, want dat voedt mij ook.’ Annemijn: ‘Oudere collega’s aan de andere kant zijn nodig om rust in de dynamiek te bewaren. Zij hebben vaak veel mensenkennis en brengen ervaring mee. Maar jong of oud; als je in je vak dezelfde taal spreekt – zoals Joke en ik – speelt leeftijd geen rol.’

Joke was pas veertien toen ze haar eerste zorgbaantje kreeg, in een verpleeghuis voor mensen met dementie in Amsterdam. Daarna werkte ze onder andere als begeleidster in een medisch kindertehuis en in het ziekenhuis. 52 jaar lang in de zorg werken, vindt Annemijn bewonderenswaardig: ‘Het is fantastisch als het je gegeven is om zo lang met plezier je werk te doen. Typerend voor Joke is dat ze niet op één plek is blijven zitten. Continu vraagt ze zichzelf af of ze nog doet waar ze blij van wordt. Ik verwachtte niet dat ze stil zou zitten zodra ze met pensioen ging. Hoe ze haar werkende leven aanvloog, doet ze nu ook in haar pensioen: is dit mijn plek, kan ik hier iets bijdragen, doe ik hier goed aan? Dat is krachtig, en stoer omdat ze zo altijd dicht bij zichzelf blijft.’

Pensioen in de toekomst

‘Ik heb er van tevoren wel over nagedacht, maar je kunt je niet écht voorstellen hoe het eenmaal is als je met pensioen bent’, vertelt Joke. ‘Dit jaar heb ik gebruikt om na te denken over wat ik wil, belangrijk vind en waar ik blij van word. Zonder meteen in vrijwilligerswerk te ‘vluchten’, alleen maar om mijn dagen te vullen. Gelukkig heb ik veel mensen om me heen met wie ik mijn overwegingen kan delen. Familie, vrienden, maar ook ex-collega’s, zoals Annemijn. Ze heeft me geholpen bij het maken van mijn website voor wandelcoaching en we hebben nog regelmatig ‘privé’ contact.’

Annemijn heeft Joke’s overgang van werk naar pensioen van dichtbij gevolgd, maar bezig met haar eigen pensioen is ze nog niet. ‘Eigenlijk denk ik dat er niet veel pensioen meer zal zijn als ik zo ver ben. Ik ben me er dus wel bewust van, maar ik voel nog niet de haast om er iets mee te doen. Ik hoop dat ik er tegen die tijd net zo mee om kan gaan als Joke. De tijd nemen om even stil te staan en te voelen. Ik vind het knap hoe ze deze fase in haar leven invult, hoe ze omgaat met deze verandering en hoe open ze daar over is. Van die levenshouding kunnen we allemaal leren.’

Flexibel blijven op weg naar je doel

Joke: ‘Toen mijn tweede dochter in de jaren ’90 werd geboren, ben ik een paar jaar gestopt met werken om voor mijn kinderen te zorgen. Toen kon het, maar het leverde me wel een pensioengat op. Doordat ik destijds een relatie had, zag ik dat niet als probleem. Dat werd anders toen ik ging scheiden en richting mijn pensioenleeftijd ging; toen kwam ik dat gat tegen. Maar ook dat brengt alleen maar creativiteit op gang. Ik roei met de riemen die ik heb en richt me op wat er wél mogelijk is. Dat is dan ook mijn tip voor Annemijn, maar ook voor andere jongere collega’s: zorg dat je het nu goed hebt en dat je nu goed voor jezelf zorgt. Dat krijg je later vanzelf weer terug. Niemand kan in de toekomst kijken, dus heb ook niet de illusie dat jij dat wel kunt. Eigenlijk is het onmogelijk om je al op jonge leeftijd écht op je pensioen voor te bereiden. Natuurlijk is het belangrijk om een stip op de horizon te hebben. Maar hoe die weg ernaartoe verloopt, is grotendeels een verrassing. Belangrijker is om te leren hoe je onderweg flexibel blijft om je aan te passen op wat je op die weg tegenkomt.’