de expert
Wist je dat bruin brood niet per se gezond is? En dat het zonder zuivel moeilijk is om genoeg calcium binnen te krijgen? Volgens voedingswetenschapper en schrijver Liesbeth Smit weten we allemaal wel wat gezond eten is, maar doen we het nog veel te weinig. En dat terwijl mensen gemiddeld maar tot hun 65e gezond zijn… Dit zijn Liesbeths tips voor een gezond voedingspatroon.
'Iedereen weet wat gezond eten is. Als je mensen op straat vraagt wat gezond is, zeggen ze niet ‘een saucijzenbroodje met een blikje energiedrank als ontbijt’. Ze zeggen ‘groenten, fruit en onbewerkte producten’.
Iedereen weet wat gezond eten is, maar we doen het nog te weinig
Waarom we nog niet gezond (genoeg) eten, heeft deels te maken met misleiding door marketing. Bruin brood wordt in de supermarkt bijvoorbeeld vaak gepresenteerd als gezond, maar in veel gevallen is het gekleurd wit brood. Volkoren brood is écht een gezonde keuze, maar bruin brood is niet altijd volkoren. Of muesli, waarop staat dat er geen toegevoegde suikers in zitten, maar wel voor de helft uit rozijnen bestaat. Aan de ene kant worden we dus in de war gebracht door informatie over producten die niet zo gezond zijn, maar het belangrijkste zijn de omstandigheden waarin we eten. Ongezond eten is vaak lekker, we hebben geen zin, geen tijd, er is geen gezonde keuze beschikbaar of de verleiding is te groot… Er zijn honderden factoren die meespelen in het eetgedrag.'
'Het is wetenschappelijk bewezen dat je door het eten van voldoende volkoren granen, groenten, fruit, noten, peulvruchten en geen frisdrank of alcohol jouw risico op chronische ziekten kunt verlagen. Net als genoeg bewegen en niet roken. In de regel is dat voor iedereen een goede keuze. Als je ergens allergisch voor bent, is het natuurlijk een ander verhaal. Ik krijg bijvoorbeeld een kriebel in mijn keel van appels en peren. Anderen zijn allergisch voor noten. Dan moet je die natuurlijk niet eten.
Wel kan de beste manier waarop je die gezonde voeding binnenkrijgt, voor iedereen anders zijn. De één vindt het fijn om bij iedere maaltijd een beetje groenten te eten, terwijl de ander de aanbevolen hoeveelheid liever in één keer eet.'
'Het is niet zo simpel om te zeggen dat bijvoorbeeld melk wel of niet gezond is. We weten van melk dat er vitamines en mineralen in zitten die bijdragen aan onze gezondheid. Daarnaast is het onze grootste bron van calcium: zonder melk is het lastig om er genoeg van binnen te krijgen. Maar we weten ook dat we prima zonder zuivel kunnen. Er zijn genoeg gezonde mensen die plantaardig eten. Als je maar oplet dat je dat dan wel compenseert met andere voedingsmiddelen.
Dat steeds meer mensen vegetarisch gaan eten, is een goede ontwikkeling. Maar ook met af en toe onbewerkt vlees kun je een gezond eetpatroon hebben. Eén keer per week vis is trouwens ook een goede gewoonte. In Nederland kunnen we echt nog veel meer plantaardig eten. En dan bedoel ik niet meer chips, want je kunt ook ongezond veganistisch eten, maar juist genoeg volkoren granen, groenten, peulvruchten en fruit. Daar eet bijna niemand voldoende van.'
'Als je ervoor zorgt dat de maaltijden die je iedere dag eet gezond zijn, zit je eigenlijk altijd goed. Veel mensen eten vaak hetzelfde als ontbijt en lunch. Als dat gezond is, maken de uitzonderingen eigenlijk niet zoveel uit. Het gaat om wat je iedere dag doet, op de lange termijn. Dan hoef je je geen zorgen te maken om dat ene verjaardagstaartje of bakje friet in de maand. Maar zorg wel voor variatie binnen die maaltijden. Dus kies elke week voor een ander soort fruit bij de muesli, maak de ene keer een salade met spinazie en kikkererwten en de andere keer een boterham met tomaat.
Waarom ik het zo belangrijk vind om mensen te motiveren om gezond te eten, is omdat het gaat om je kwaliteit van leven en in hoeverre je ervan kunt genieten. Tijdens de research voor ons boek kwam ik er achter dat mensen gemiddeld maar tot hun 65e gezond zijn. Ik was in shock! Natuurlijk kun je uiteindelijk nog 80 jaar of ouder worden, maar kun je in die laatste twintig jaar nog doen wat je zou willen doen als je ziek bent? Ik hoop dat er ooit op iedere hoek van de straat lekkere gezonde snacks en maaltijden te koop zijn, die goedkoper zijn dan een frietje. Dan krijgen we nog meer mensen zover om gezonder te eten.'
