'De psychiatrie is meer dan de verwarde man in het nieuws'

Marie werkt in de psychiatrie, daarnaast is ze freelance fotograaf en documentairemaker. Nu combineert ze haar zorgkant met het verhalen vertellen met beeld in de documentaire waar ze mee bezig is.

Mensen die in crisis zijn

'In het laatste jaar van mijn studie HBO pedagogiek moest ik een stage doen. Ik koos toen zelf voor de psychiatrie, terwijl ik eigenlijk helemaal niet wist wat het inhield. Ik kwam terecht bij de organisatie waar ik nu nog steeds werk.

Ik werk op de acute opnamekliniek van Mentrum, in het centrum van Amsterdam. Hier ben ik coördinator op een gesloten afdeling met tien cliënten. Dat zijn allemaal mensen die in crisis zijn, dus ze zijn bijvoorbeeld manisch, psychotisch of depressief. Ik houd me zowel bezig met de cliënten als met het team en ben dus ook verantwoordelijk voor het wel en wee van het team en de bezettingen op de afdeling.'

Ongecensureerd

'Je hebt te maken met dingen die heel zielig of schrijnend zijn, maar je kunt ook enorm lachen met de mensen. Er gebeuren hier gewoon heel veel, ja, gekke dingen, waar de cliënten zelf ook hard om kunnen lachen.

Wat ik leukst vind aan de psychiatrie is dat je vaak een ongecensureerde versie te zien krijgt van mensen. Je ziet iemand zonder alle omgangsvormen en sociale gedragingen die de maatschappij normaal vindt.'

Psychiatrie en fotografie?

'Ik ging op mijn negentiende werken in de psychiatrie en ben toen ook gestart met fotografie. Ik heb die combinatie altijd ontzettend leuk gevonden. Dat ik enerzijds bezig ben met de zware kant van het bestaan en mensen met problemen probeer te helpen. En anderzijds met de luchtigheid van fotografie. Ik heb op veel feestjes en events gefotografeerd, waar het natuurlijk allemaal een stuk zorgelozer is.

Beide beroepen vind ik heel creatief. Bij fotografie creëer je letterlijk iets. En bij het werken in de psychiatrie moet je soms creatief op zoek naar een ingang. Bij iemand die psychotisch is, en totaal in zijn eigen wereld zit, moet je tóch proberen een opening of aanknopingspunt te vinden.'

En nu dus een documentaire?

'Voor mij is het maken van een documentaire de perfecte combinatie tussen de psychiatrie en de zorgkant van mijn leven, en daarnaast het verhalen vertellen met beeld. Ook in mijn eigen kring merk ik dat veel mensen denken dat psychiatrie te maken heeft met verslaving, met arm zijn, uit een slecht milieu komen… 

Terwijl íédereen in de war kan raken of een ernstige depressie of psychose kan krijgen. Dat gebeurt in alle lagen van de samenleving. Ik wil in de documentaire laten zien dat het allemaal niet zo zwart-wit is.'

Een heel heftige episode

'De documentaire gaat over een jongeman die werd opgenomen op mijn afdeling. Hij had een ontzettend mooi leven, is intelligent, heeft een goede opleiding gehad, altijd een goede baan… Maar is door verschillende factoren toch in een zware psychose geraakt en is daar zes maanden in gebleven.

Zijn situatie illustreert perfect wat ik wil laten zien. Bij hem was er ook niet echt een directe aanleiding, maar toch belandde hij op mijn afdeling. Ik volg hem in de documentaire terwijl hij zijn normale leven weer probeert op te pakken. Hij is ineens weer thuis, moet de situatie onder ogen zien én aan zijn omgeving uitleggen wat er in hemelsnaam met hem aan de hand was.'

Meer dan de verwarde man

'Ik wil een beeld geven van een wereld waarvan veel mensen geen beeld hebben. De psychiatrie is meer dan de verwarde man in het nieuws en de kranten. Ik hoop dat ik iets kan overbrengen waarmee mensen zelf een beter beeld kunnen vormen. En ik hoop daarmee het stigma dat op de psychiatrie rust weg te nemen.'