‘Het motorlampje van de auto negeren we niet, maar bij pijn in ons lichaam gaan we voor de quick fix’

Hoe komt het volgens jou dat zo veel medewerkers uit zorg en welzijn bij een fysiotherapeut lopen?

‘De klachten die ik veel bij deze cliënten zorg zie, hebben te maken met twee dingen. Ten eerste met het fysieke werk. Ze zitten bijvoorbeeld veel voorovergebogen tijdens het werk en hebben daardoor nek- en schouderpijn. Maar klachten komen ook door te veel spanning, bijvoorbeeld door een te hoge werkdruk. Piekmomenten zijn niet verkeerd. Daar kunnen we als mensen goed mee omgaan. Maar als die te lang doorzetten, kun je klachten ontwikkelen. En daar moet je iets mee.’

Wat moet je daar mee?

‘In beweging komen. Daar is ons lichaam voor gemaakt. En dat klinkt misschien een beetje tegenstrijdig als je in de zorg al de hele dag in de weer bent. Maar door onderzoek weten we dat wandelen een van de beste dingen is die je kunt doen als je bijvoorbeeld rugpijn hebt. Bij nek-, schouder- en rugpijn vraagt je lichaam om beweging. Een wandeling van een half uur doet al veel. Niet met een rugtas om of een boodschappentas in je hand. Maar ‘gewoon’ even wandelen. Dat is echter een oplossing voor de korte termijn. Die lichamelijke klachten hebben een oorzaak: een structurele verkeerde houding, beweging of een te hoge werkdruk.’

Moet je ook extra bewegen als je voor je werk inderdaad al continu in beweging bent?

‘Nee, dan is het niet altijd nodig om extra te bewegen. Maar wel is het goed om je bewust te worden van de dingen die je doet waardoor die klachten ontstaan. Veel zorgmedewerkers verliezen de zorg voor zichzelf uit het oog. Als je weet waar je klachten vandaan komen, kun je er aan werken om ze te voorkomen. Een fysiotherapeut kan je daarbij helpen. Net als met specifieke oefeningen om spieren te ondersteunen die zwakker zijn geworden.’

Heb je een bijzonder voorbeeld van een cliënt die je hebt behandeld?

‘Er kwam een mevrouw bij ons binnen die door de huisarts was doorgestuurd. Ze werkt in de thuiszorg en had last van hoofd-, nek- en schouderpijn. Ook was haar bloeddruk te hoog. Tijdens onze gesprekken ontdekte ik hoe druk ze was. Altijd maar in de weer met cliënten, maar geen tijd om te ontspannen. Ik besloot ademhalingsoefeningen met haar te proberen. Die verlagen je hartslag en brengen je lichaam in ruststand. Na twee of drie consulten moest ze weer naar de huisarts voor controle van haar bloeddruk. Vlak voor haar afspraak deed ze in de wachtkamer van de huisarts nog wat ademhalingsoefeningen. De uitslag van de meting? Haar bloeddruk had het niveau van een achttienjarige. De ademhalingsoefeningen – letterlijk vijf minuten per keer – hebben geholpen om de druk van de ketel te halen. Er is geen medicijn aan te pas gekomen. Dat was heel gaaf.’   

Wat moet je doen als je klachten hebt?

‘Naar je lichaam luisteren. Iedere klacht die je ontwikkelt, is een signaal. Je lichaam probeert je iets te vertellen. Maar in plaats van de oorzaak aan te pakken, doen we vaak het tegenovergestelde. Ik doe het zelf soms ook. Hoofdpijn? Dan nemen we een paracetamol, want dan kunnen we door. Om duidelijk te maken hoe we met ons lichaam omgaan, maak ik bij cliënten vaak de vergelijking met een auto. Negeer je een brandend motorlampje op je dashboard? Nee, dan ga je naar de garage. Maar met ons lichaam gaan we voor de quick fix en nemen we een pijnstiller, zodat het even weg is. Eigenlijk heel gek, toch?’

En wat is jouw belangrijkste tip om lichamelijke klachten te voorkomen?

‘Bewegen dus, en regelmatig van houding veranderen. Er is geen slechte houding, behalve degene die je te lang aanhoudt. Onderuitgezakt of voorovergebogen zitten is dus niet slecht, behalve als je het uren achter elkaar doet. Wissel daarom veel af. Loop een rondje om koffie of thee te halen. En probeer regelmatig even ‘terug te gaan’ in je lichaam, bijvoorbeeld met een basis ademhalingsoefening. Adem vier seconden in, houd vier seconden vast en adem vier seconden uit. Hiermee zet je je lichaam even in ruststand in plaats van de altijd-maar-gaan-stand.’