De Expert

5x grenzen stellen op de werkvloer

Werken in zorg en welzijn is mooi, maar kan ook pittig zijn. Hoe blijf je stevig in je schoenen staan, ook als het lastig wordt? Caroline Koetsenruijter (45) traint zorgprofessionals in omgaan met ongewenst gedrag en grenzen stellen. Ze deelt 5 praktische tips.

Tip 1. Let op je houding 

‘Je straalt meer zelfvertrouwen uit als je asymmetrisch staat. Bijvoorbeeld met 1 hand in je zak en de andere die meebeweegt met je woorden. Je staat dan vaak ook steviger. Adem diep in en uit, zodat ook je stem rustig blijft en niet de hoogte in gaat omdat het spannend wordt.’

Tip 2. Bewaak je grens 

‘Als een patiënt, collega of leidinggevende je zonder respect behandelt, zeg dan rustig: “Voordat we verder gaan, u zegt dat ik … ben. Daar ben ik niet van gediend. Ik wil dat u daarmee ophoudt.” Iemand zijn of haar gedrag spiegelen, zoals we dat noemen, is belangrijk. Je maakt meteen duidelijk dat de ander over een grens gaat.’

Tip 3. Blijf rustig 

‘Probeer niet boos te worden of te gaan schreeuwen als er iets heftigs gebeurt. Adem eerst diep in en uit en reageer vanuit een neutrale en kalme staat. Vind je het lastig om jezelf uit te spreken? Weet dat respectloos gedrag van anderen niet goed is voor je zelfvertrouwen en op den duur zelfs gezondheidsklachten kan geven. We mogen het nooit normaliseren. Dus oefen met het rustig aangeven van je grens.’

1 op de 4 zorgprofessionals overweegt de sector te verlaten door agressie

Tip 4. Geef een keuze 

‘Als je je grens aangeeft, dan zal de ander je niet snel nog een keer beledigen. Gaat iemand toch door? Geef een keuze en houd daarmee de controle in een lastige situatie. Zeg bijvoorbeeld: “Als u daarmee doorgaat, stop ik dit gesprek. Als u ophoudt, ga ik in op uw vraag. Aan u de keuze.”’

Tip 5. Kom op voor elkaar 

‘Als collega’s zwijgen of meelachen bij pesten of beledigingen, dan blijft ongewenst gedrag bestaan. Durf als omstander te zeggen: “Wat jij nu zegt, vind ik echt beledigend. Stop hiermee.”’

Caroline Koetsenruijter (45)

Adviseert en traint dagelijks mensen in zorg, onderwijs en overheid om met lastig gedrag op de werkvloer om te gaan. ‘Mijn advies is: doe meteen iets als iemand jouw zelfbeeld probeert te beschadigen. Doe het niet alleen bij diegene zelf, maar maak ook een melding bij je leidinggevende. In een omgeving met respectloos gedrag, is vaak geen duidelijke norm bij de zorgorganisatie zelf. Kritiek mag, maar vernederen, pesten, kleineren, beledigen of discrimineren is altijd onacceptabel. We weten dat 1 op de 4 zorgprofessionals overweegt de sector te verlaten door agressie. Daarom is grenzen stellen geen luxe, maar een noodzaak.’