6 vragen over jouw rechten op de werkvloer

Wat is een cao en wat heb je eraan?

Cao staat voor Collectieve Arbeidsovereenkomst. Dit zijn werkafspraken over bijvoorbeeld loon, werktijden en pensioen. Vakbonden en werkgevers maken deze afspraken samen. De cao is de basis van jouw arbeidsvoorwaarden. Welke cao voor jou geldt, hangt af van je werkplek. In de sector zorg en welzijn zijn er meerdere cao’s, zoals voor Ziekenhuizen, GGZ of Sociaal Werk. Jouw arbeidsvoorwaarden staan in je contract. Daar staat ook welke cao je volgt. Lees deze zorgvuldig door, zodat je precies weet wat je rechten zijn.

Hoe bouw je pensioen op?

In je cao staat hoe je pensioen is geregeld. Werk je in de sector zorg en welzijn? Dan bouw je meestal pensioen op bij PFZW. Elke maand gaat automatisch een deel van je loon naar je pensioen. Dit heet je pensioenpremie. Je werkgever betaalt ook een deel. Soms betaalt je werkgever meer, soms minder, of evenveel als jij. Dat verschilt per cao. Hoe hoger het deel dat jij zelf inlegt, hoe minder nettosalaris je overhoudt. Check je premieverdeling goed; dat staat in je contract. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.

Kun je eerder stoppen met werken?

Soms valt eerder stoppen met werken ook onder de voorwaarden in je contract. Dat heet vervroegd pensioen: je krijgt dan je pensioen eerder, maar het totale pensioen wordt lager omdat het over een langere periode wordt uitgekeerd. Een aantal cao’s (zoals VVT, GGZ en Jeugdzorg) hebben een Regeling voor Vervroegde Uittreding (RVU). Dan is het de werkgever (niet het pensioenfonds) die een tijdelijke uitkering verstrekt tot aan je AOW-leeftijd. Wil je eerder stoppen? Begin op tijd met plannen en lees je contract goed door. Dan weet je waar je aan toe bent en kun je als je wilt nog extra sparen.

Heb je recht op cursussen en opleidingen?

Wil je een cursus doen of een opleiding volgen? In veel cao’s is dat onderdeel van je arbeidsvoorwaarden. Bijvoorbeeld in de cao’s voor GGZ, Ziekenhuizen en Sociaal Werk. Je krijgt dan een vergoeding voor de kosten. Dat geldt voor verplichte opleidingen, maar ook voor extra trainingen. Daarmee word je beter in je werk of leer je iets nieuws. Werk je bijvoorbeeld in de ouderenzorg en wil je beter leren omgaan met mensen met dementie? Dan kun je een training volgen over communicatie met mensen met dementie. Kijk samen met je leidinggevende naar de mogelijkheden.

Wanneer krijg je onregelmatigheidstoeslag (ORT)?

Je hebt recht op een onregelmatigheidstoeslag (ORT) als je werkt buiten de normale werktijden van 9 tot 5. Denk aan avonden, nachten, weekenden of feestdagen. ORT is een extra toeslag boven op je salaris. Hoeveel je krijgt verschilt per cao en per werkgever. In sommige cao’s, zoals Sociaal Werk, telt ORT ook mee tijdens verlof. Ze kijken dan naar je onregelmatige diensten van de afgelopen 3 maanden. Op basis daarvan krijg je tijdens je verlof een toeslag. Kijk goed wat hierover in jouw cao en contract staat. Zo weet je altijd wat je kunt verwachten.

Heb je altijd recht op reiskostenvergoeding?

Het is in Nederland niet wettelijk verplicht om kosten voor woon-werkverkeer te vergoeden. Reiskostenvergoeding is vaak wel vastgelegd in cao-afspraken of een regeling van je werkgever. Dit vind je dan meestal terug in je contract als kilometervergoeding voor de afstand of de optie voor een vergoeding van openbaar vervoer. Dat kan dus sterk verschillen per werkplek en cao. Als je hier vragen over hebt, kun je het beste naar de HR-afdeling gaan van je organisatie.