Bijna nooit alleen en toch eenzaam? Dit kun je ertegen doen

We ervaren allemaal weleens eenzaamheid. Maar wat is eenzaamheid precies? 

‘In de kern betekent eenzaamheid dat je geen contact hebt met jezelf en/of je eigen behoeften en verlangens. Misschien ken je ze wel, maar durf je er niet over te praten of je weet dat ze onvervuld blijven. Het komt er eigenlijk op neer dat je jezelf vervreemd voelt. En wat je mist, probeer je uit de buitenwereld te halen, uit je sociale contacten. Maar omdat dat niet lukt, leidt het vaak tot teleurstellingen. 

Eenzaamheid gaat vaak samen met het gevoel geïsoleerd en buitengesloten te zijn, en met gedachten zoals niemand zit op mij te wachten en ik ben niet goed genoeg. Het creëert een gevoel van minderwaardigheid. Diepere eenzaamheid voelt vaak leeg. Mensen die zich eenzaam voelen, hebben ook vaak het idee dat ze door anderen gebruikt worden.’ 

Hoe ontstaat eenzaamheid? 

‘Het hangt grotendeels af van hoe je als kind gezien en gehoord bent. Als er in je kindertijd een goede basis is gelegd, kun je later veel gemakkelijker in contact blijven met jezelf. Wat we ook zien, is dat veel mensen niet meer durven of kunnen delen hoe het werkelijk met ze gaat. En als iemand dat wel doet, veroorzaakt het een ongemakkelijk gevoel. We luisteren niet meer naar elkaar. We vragen hoe het gaat, krijgen als antwoord 'goed' en we gaan verder. Dit heeft ook te maken met de snelheid van de samenleving: we hebben geen tijd meer voor elkaar. De meeste gesprekken blijven oppervlakkig, omdat het allemaal leuk moet blijven. 

Mensen die in zorg en welzijn werken, zijn vaak pleasers: ze stellen de behoeften van anderen boven die van henzelf. Ze zijn de hele dag bezig met het vervullen van die behoeften. En soms gaat dat zelfs thuis door. Zelfs als je de hele dag omringd bent door patiënten en collega’s, dan kan dat eenzaamheid veroorzaken. Je kunt je ontzettend alleen voelen te midden van mensen.’ 

Wat zijn jouw tips tegen eenzaamheid? 

‘De bekendste tip is om iets gezelligs te gaan doen met iemand anders. Maar het geluksgevoel dat je daarvan krijgt, duurt meestal maar kort. Hier zijn mijn tips tegen eenzaamheid: 

• Doe zelfonderzoek. Hoe goed ken ik mezelf? Wat zijn je behoeften en durf je erover te praten? Of schaam je je juist voor je gevoelens? Schrijf erover voor jezelf, bespreek het met een vriend(in), wees je ervan bewust.  
• Maak tijd vrij in teamoverleggen om met elkaar te praten. Houd een rondje waarin iedereen om de beurt vertelt hoe het gaat en luister. Vraag je collega hoe het vandaag met hem of haar gaat, wat er speelt. Waarom gaat het vandaag goed? En waarom niet? Neem de tijd voor elkaar. 

• Spreek in 1-op-1-gesprekken met anderen af dat eerst iemand tien minuten praat over hoe hij of zij zich voelt, terwijl de ander alleen maar luistert en daarna vijf minuten doorvraagt.     

Zet een wekker en wissel na vijftien minuten van rol. Hoe voelt het om te luisteren en gehoord te worden? 

Een bonustip: ga de natuur in! Maak contact met de grond onder je voeten, voel wat er in je lichaam gebeurt. Let op wat je om je heen ziet en voelt. Wat je in de natuur opmerkt, weerspiegelt wat er in jou aanwezig is. Daarom maakt tijd doorbrengen in de natuur het gemakkelijker om contact te maken met jezelf.’