Wat is eenzaamheid en hoe ga je ermee om?

Wat is eenzaamheid?

‘Als psycholoog praat ik vaak met mensen die zich eenzaam voelen. Veel mensen denken dat je eenzaam bent als je weinig contact hebt met anderen. Je mist dan vrienden, familie of collega’s om je heen. Dat heet sociale eenzaamheid. Maar soms gaat eenzaamheid dieper. Je kunt op een feestje staan en je toch alleen voelen. Of je zit thuis met je gezin te eten, maar mist iemand om mee te praten. Dan ontbreekt echte verbinding, met anderen en met jezelf. Je ziet wel veel mensen, maar toch voel je geen echte band. Soms denk je zelfs: niemand ziet mij echt. Dat noemen we emotionele eenzaamheid.’

Hoe ontstaat eenzaamheid?

‘Eenzaamheid begint vaak al in de kindertijd. Als je je als kind niet gezien of gehoord voelde, dan kan dat gevoel later terugkomen. Ook als volwassene kun je weinig tijd nemen voor jezelf. We hebben het allemaal steeds drukker. In zorg en welzijn voel je dat ook. Het is hard werken en je bent de hele dag bezig met zorgen voor anderen. En thuis gaat zorgen vaak gewoon door. Daardoor vergeet je soms wat jij zelf nodig hebt. Je verliest het contact met jezelf en voelt je minder verbonden met anderen. Zo kan eenzaamheid langzaam groeien.’

Wat zijn jouw tips tegen eenzaamheid?

Tip 1: doe zelfonderzoek
‘Voel jij je weleens alleen, ook als je de hele dag mensen om je heen hebt? Sta even stil bij wat er in je omgaat. Stel jezelf vragen als: wat voel ik precies? Waar komt het vandaan? En misschien wel de belangrijkste: wat heb ik nodig en durf ik dat te delen? Veel mensen vinden het spannend om echt te voelen. Toch brengt juist dát je dichter bij jezelf. Als je weet wat je nodig hebt, dan ontstaat er ruimte voor verbinding en herstel.’

Tip 2: voer 1-op-1-gesprekken
‘Het helpt om af en toe een goed 1-op-1-gesprek te voeren met iemand die je vertrouwt. Dat kan je partner zijn, een vriend of een collega. Spreek af dat de één 10 minuten praat en de ander alleen luistert, zonder in te vullen of te oordelen. De luisteraar kan een reactie geven, zeggen wat hem of haar raakt of een vraag stellen. Daarna wissel je. Hardop vertellen wat je voelt of denkt, lucht vaak op en geeft nieuwe inzichten. Zo leer je jezelf beter kennen en kom je dichter bij wat jij nodig hebt.’ 

Tip 3: maak het bespreekbaar

‘Ook op je werk kun je je soms alleen voelen. Op drukke dagen heb je vaak alleen korte, oppervlakkige gesprekken. Iedereen is druk en rent van de ene taak naar de andere. Daardoor mis je het gevoel van contact. Het is belangrijk om te praten over eenzaamheid op het werk. Je kunt het bijvoorbeeld in een teamoverleg noemen, of eerst delen met een collega die je vertrouwt. Als je praat over hoe je je voelt, herkennen anderen vaak dat ze hetzelfde meemaken. Zo begrijp je elkaar beter en voel je je minder alleen. Dat maakt het werken samen fijner.’